ÆВЗОНГ УЫДЫСТÆМ УÆД

Уыцы дард заман уыдыстæм
Талатау цъæхснаг, æвзонг.
Загътам: хицæнтæ уыдзыстæм
Ныр нæ амæлæты онг.

Ды æрбауадтæ фæстæмæ,
Тъæрмæ сарæзтай дæ ных:
«Уат дæр уазал куы у, стæ-ма,
Пецы бакæнон æртдзых».

Уайтагъд бæрзы цъар ыссыгъди,
Уатыл апырх и йæ тафс,
Уазал айсæфт, къæй ысзынг и —
Æмæ атади дæ маст...

Суанг ныр дæр, куы стæрсæм уарзтæн
Бамыр-бамынæгæй тынг, —
Пецы бандзарæм. О, уастæн,
Макуы ахуысса йæ зынг!

Мы на свете мало жили,
Показалось нам тогда,
Что на свете мы чужие,
Расстаемся навсегда.

Ты вернулась за вещами,
Ты спешила уходить.
И решила на прощанье
Только печку затопить.

Занялась огнем береста,
И защелкали дрова.
И сказала ты мне просто
Настоящие слова.

Знаем мы теперь с тобою,
Как любовь свою беречь.
Чуть увидим что такое —
Так сейчас же топим печь.

1938

ФЫД ÆМÆ ФЫРТ

О, цал хатты æруадзы
Хæстон пост дæр рæдыд:
Лæджы нымадтой мардыл, —
Сæрæгасæй æрцыд.

Æхсарджын хæстон цинтæ
Йæ бинонтæн хæссы!..
— Мæ бинойнаг цы фæци? —
Йæ сыхæгты фæрсы.

Æнхъæлмæ касти бирæ,
Дæ мæтæй тади, сыгъд...
Дæ хæлæртты хуыздæрмæ
Чындзы, кæугæ, фæцыд.

Кæм и мæ хæлар? — смæсты. —
Зæгъин ын æз цыдæр...
— Мæлæтдзаг тохы ’рхаста
Нæ сæрвæлтау йæ сæр.

Нæ бафæрæзта ус дæр
Дыккаг мастæн, бецау,
Æмæ фæцух йæ зондæй,
Ныббарæд ын Хуыцау.

Салдаты ныфс æрызгъæлд,
Кæуылты уыд йæ хъыг!
Тыхтæ-фыдтæй ма сдзырдта:
— Кæм и, цымæ, мæ чызг?

Сыхæгты бон нæ баци
Мæнг ныфс раттын, ай-гъай:
— Æрхауд йæ цуры бомбæ,
Фæхаста йæ уæнггай...

— Куы не ссыдаис хæстæй,
Мæгуыр салдат, фæлтау!
Ысхауди ма йæ дзыхæй:
— Мæ фырт дæр нал ис, ау?

Сæрæгас у. Дæу мысыд.
Æдзух æнхъæлмæ каст...
Кæрæдзийыл ныттыхсынц
Дыууæ уды æваст,

Хæстон лымæнтау... Фыдæн
Цъус базмæлы йæ был.
— О, ма ку! — саби хаты.
— Нæ фидауы дæуыл!

Йæхицæн та æрхауы
Фыды уæхскыл йæ сæр.
— О, акæн, баба, демæ
Дæ хæтæнты мæн дæр!

— Цæуæм, цæуæм, мæ хъæбул,
Æмæ дæ зæрдыл дар:
Уыдзæн нæ полкъ нæ цæрæн,
Нæ райгуырæн хæдзар.

ОТЕЦ И СЫН

Быть может, все несчастье
От почты полевой:
Его считали мертвым,
А он пришел живой.

Живой, покрытый славой,
Порадуйся, семья!
Глядит — кругом чужие.
— А где жена моя?

— Она ждала так долго,
Так велика война.
С твоим бывалым другом
Сошлась твоя жена.

Так где он? С ним по-свойски
Поговорить бы мне.
Но люди отвечают:
— Погибнул на войне.

Жена второго горя
Не вынесла. Она
Лежит в больнице. Память
Ее темным-темна.

И словно у солдата
Уже не стало сил.
Он шопотом чуть слышно:
— А дочь моя?— спросил.

И люди не посмели,
Солгав, беде помочь:
— Зимой за партой в школе
Убита бомбой дочь.

О, лучше б ты не ездил,
Солдат, с войны домой!
Но он еще собрался
Спросить: — А мальчик мой?

Твой сын живой, здоровый,
Он ждал тебя один.
И обнялись, как братья,
Отец и мальчик-сын.

Как братья боевые,
Как горькие друзья.
— Не плачь,— кричит мальчишка,
Не смей,— тебе нельзя!

А сам припал головкой
К отцовскому плечу.
— Возьми меня с собою,
Я жить с тобой хочу.

Возьму, возьму, мой мальчик,
Уедешь ты со мной
На фронт, где я воюю,
В наш полк, в наш дом родной.

1943