История письменности

Осетинский алфавит на грузинской основе

Осетинская письменность создана А. Шëгреном на основе кириллицы (1844). В 1923-38 в рамках всеобщей латинизации была на латинской основе, с 1938 в Северной Осетии — русская графика, в Южной Осетии — грузинский алфавит (с 1954 — русская графика). О грузинской графике подробнее, с таблицей соответствия.

Полностью доступен для скачивания седьмой номер журнала «Фидиуæг» за 1950 год как пример исторического использования грузинского письма для публикации осетинских текстов. Благодарим Аслана Кудзаева (Владикавказ) за работу над сканированием журнала и сведением его в формат DjVu.

Скачать журнал: №7/1950. Программа для чтения таких файлов.

Оглавление журнала (транслитерация современным алфавитом, орфография сохранена):

«Фидиуæг» №7 / 1950

СÆЙРÆГТÆ

• И. Стъалин. Марксизмы тыххæй æвзагзонынады (уац) (эта статья по-русски)
• —. Æвзагзонынады иуæй-иу фарстыты тыххæй (уац)
• Плиты Илйа. Адæмы хъæлæс (æмдзæвгæ)
• Голоты Вл. Фидыдады тыххæй, хæстæндзарджыты ныхмæ (уац)
• Лу Син. Райгуырæн хъæу (радзырд)
• Джиоты Дауыт. Таймураз (кадæг)
• Гуыцмазты Михаил. Лагермæ (радзырд сывæллæттæн)
• Мамиты Гига. Стъалинир, Хуымгæрдæн райсом, Хуымгæрдæны зарæг (æмдзæвгæтæ)
• Цхуырбаты Иван. Мæскуы, Советон салдат, Фын, Куыд хорзу цард, Дзыллæ хорзæй зонынц, Æндæр зарæг (æмдз.)
• С. Хъурашвили. Зарæг фидыдадыл (æмдзæвгæ)
• Къудухты Георги. Гæдиаты Секъайы цард æмæ сфæлдыстады тыххæй (уац)

• Къ. Н. Батъйушкъов (йæ амæлæтыл 95 азы сæххæсты бонмæ)
• Иван Вазов (йæ райгуырдыл 100 азы сæххæсты бонмæ)

Стихотворение из этого номера (скан и расшифровка):

Мамиты Гига

Стъалинир

	Ныррухси, ныззарыд Мæ зæрдæ дæ уындæй, Кæсынæй дæм не ’фсæдын Нæ буц сахар, æз. Нæ хурты хур тавы Дæу ’нæвгъау йæ тынтæй. Нæ уарзон, нæ сахар, Ды ноджыдæр рæз! Уæрæх æмæ хъæлдзæг — Дæ фæзтæ, дæ уынгтæ, Нæзытæ ’мæ скъвертæ Ам рæзынц дзæбæх. Ыстыр пъаркъ, рæсугъд пъаркъ, Дæ сыгъдæг фантъантæ, Дæ дзаджджын дыргъдæттæ Куы дарынц ныр цъæх.
Дзыхъхъын ног хæдзæрттæ — Бæрзонд æмæ райдзаст, Нывгæнджыты фыстау Хæрз аив, хæрз конд, Сæ рудзгуытæй ног хур Сæдæ цæстæй бакаст, Сæ фæлдисæг — адæм, Сæ уд сын — нывонд! Æппæтæй хуыздæр та — Дæ адæм сæхуыдтæг: Æфсымæртау уарзынц Сæ кæрæдзи раст! Уырыссаг, гуырдзиаг, Ирон æмæ дзуттаг, Мæхи стут, кæнын уæ Æфсымæры уарзт.