|
|
|
КУАДЗÆН
ХУЫМГÆНÆНЫ МÆЙЫ БÆРÆГБОНТÆ
Цгъойты Хазби
Куадзæн у уалдзыгон,
æхсызгондзинады бæрæгбон. 325 азæй фæстæмæ Куадзæн æрцæуы, мæй йæ
цалхыдзаг куы свæййы, уый фæстæ хуыцаубонмæ, апрелы дыккаг –
æртыккаг къуырийы хуыцаубонмæ. Куадзæн куыд равзæрд, уый бæраг у
дзырд комуадзæнæй, ома адæм сæ ком суадзынц, мархо нал фæдарынц.
|
|
Куадзæн – пасха,
один из наиболее любимых осетинами праздников, приходится на
второе-третье воскресенье апреля, на первое воскресенье после
полнолуния. Термин Куадзæн – трансформированное «комуадзан» (букв.
«отпускание рта», т.е. конец поста.)
|
Адæм Куадзæнмæ сæхи
цæттæ кæнын райдайынц рагацау; хæдзары æфсин кæнæ æфсинтæ сцæттæ
кæнынц уæлибæхтæ, нозт, хæрд, бæгæны. Бæрæгбоны фынгыл сæрмагонд
бынат ахсынц ахуырст æйчытæ, цæхджын дæр сæ кæнынц. Сыхæгтæ,
хæстæджытæ кæрæдзимæ арфæтæм фæцæуынц, Чырысти райгас, зæгъгæ.
Арфæгæнæгмæ айк авæрынц. Ныртæккæ бирæ адæм ком нал дарынц, фæлæ
раздæрты адæймаг айк райста æмæ дзы скомдзаг кодта, уæд уый амыдта
æмæ йæ ком суагътæ. Арфæтæ кæнынмæ фыццагдæр цыдысты ног мæрдджынтæм,
загътой-иу сын ныфсæвæрæн, зæрдæдарæн ныхæстæ.
|
|
К Пасхе готовятся
заранее: варят пиво, мясо, готовят пироги. Почетное место на столе
занимают яйца: их красят в разные цвета, отваривают, солят. Соседи и
родственники одаривают ими друг друга. В наше время редко кто
соблюдает пост, но в старину съесть яйцо на Пасху означало конец
поста. Поскольку Пасха у осетин является еще и праздником
поминального характера, то в первую очередь шли в семьи, которые в
течение года потеряли кого-то из близких, чтобы поддержать,
обнадежить их.
|
Бинонтæ-иу фынджы
уæлхъус куы ‘рбадтысты, уæд-иу хæдзары хистæр скуывтæ «Чырысти, кæм
дæ, уыцы дзæнæты бæстæйæ ахъаз бакæн, дæ номыл ком чи бадардта,
уыдонæн æцæг дунейы бынæттæ дæттыс, æмæ мæ мæгуыр бинонтæ дæуæн кад
кæнгæйæ суанг сабийы онг иууылдæр ком фæдардтой. Барст дын уæд нæ
комдард æмæ дзæнæты бынæттæ скæн махæн дæр æмæ нæ байзæддæгтæн дæр».
|
|
Когда семья
собиралась за пасхальным столом, глава семьи возносил молитву: «О
Иисус Христос, благодетельствуй нам из того райского края, в котором
ты находишься! Ты распределяешь места в истинном мире для тех, кто
держал пост во Имя Твое. Моя семья, от мала до велика, воздавая Тебе
честь, тоже держала пост. Да пойдет это Тебе впрок и да обеспечишь
Ты нам и потомству нашему милостью Своей места в раю».
|
Ссардта-иу Барастыры
ном. Уый у Мæрдты бæстæйы хицау, æмæ йын цы нывонд скодтой, уый йын
барст уæд, батабу кæнæд Чырыстийæн, цæмæй хорз бынæттæ саккаг кæна
зæронд мæрдтæн, стæй рæхджы æцæг дунемæ чи ацæуа, уыдонæн рæр.
|
|
Глава семьи
вспоминал и Барастыра – властителя страны мертвых. «Да пойдет ему
(Барастыру) впрок и приготовленный для него Нывонд и да попросит он
исуса Христа приготовить место в раю для старых покойников и для
тех, кто в скором времени отправится в мир иной».
|
Куадзæны бон-иу
хъæубæстæн уыд стыр бæрæгбон, сарæзтой-иу иумæйаг куывд. Зарыдысты,
кафыдысты, алырдыгæй хъуыст хъæлдзæг ныхас, фæндырдзагъд. Уæлдай
хъæлдзæгдæр уыдысты сывæллæттæ. Куадзæнмæ-иу сын бахуыдтой ног
дзаумæттæ. Сывæллæттæ хæдзæрттыл зылдысты æмæ сын алкæмдæр лæвæрдтой
æйчытæ. |
|
На Пасху устраивали
общесельский кувд. Люди веселились, пели, устраивали танцы. Особенно
радовались дети, которым обязательно шили какую-либо обновку. Они
ходили по домам, и все давали им яйца, сладости. |
*
Сæргæндты
сыфмæ *
|
|