So all day long the noise of battle roll'd
Among the mountains by the winter sea;
Until King Arthur's table, man by man,
Had fallen in Lyonnesse about their Lord,
King Arthur: then, because his wound was deep,
The bold Sir Bedivere uplifted him,
Sir Bedivere, the last of all his knights,
And bore him to a chapel nigh the field,
A broken chancel with a broken cross,
That stood on a dark strait of barren land.
On one side lay the ocean, and on one
Lay a great water, and the moon was full.
Then spake King Arthur to Sir Bedivere:
"The sequel of to-day unsolders all
The goodliest fellowship of famous knights
Whereof this world holds record. Such a sleep
They sleep—the men I loved. I think that we
Shall never more, at any future time,
Delight our souls with talk of knightly deeds,
Walking about the gardens and the halls
Of Camelot, as in the days that were.
I perish by this people which I made,—
Tho' Merlin sware that I should come again
To rule once more—but let what will be, be,
I am so deeply smitten thro' the helm
That without help I cannot last till morn.
Thou therefore take my brand Excalibur,
Which was my pride: for thou rememberest how
In those old days, one summer noon, an arm
Rose up from out the bosom of the lake,
Clothed in white samite, mystic, wonderful,
Holding the sword—and how I row'd across
And took it, and have worn it, like a king:
And, wheresoever I am sung or told
In aftertime, this also shall be known:
But now delay not: take Excalibur,
And fling him far into the middle mere:
Watch what thou seëst, and lightly bring me word."
To him replied the bold Sir Bedivere:
"It is not meet, Sir King, to leave thee thus,
Aidless, alone, and smitten thro' the helm.
A little thing may harm a wounded man.
Yet I thy hest will all perform at full,
Watch what I see, and lightly bring thee word."
So saying, from the ruin'd shrine he stept
And in the moon athwart the place of tombs,
Where lay the mighty bones of ancient men,
Old knights, and over them the sea-wind sang
Shrill, chill, with flakes of foam. He, stepping down
By zigzag paths, and juts of pointed rock,
Came on the shining levels of the lake.
There drew he forth the brand Excalibur,
And o'er him, drawing it, the winter moon,
Brightening the skirts of a long cloud, ran forth
And sparkled keen with frost against the hilt:
For all the haft twinkled with diamond sparks,
Myriads of topaz-lights, and jacinth work
Of subtlest jewellery. He gazed so long
That both his eyes were dazzled, as he stood,
This way and that dividing the swift mind,
In act to throw: but at the last it seem'd
Better to leave Excalibur conceal'd
There in the many-knotted water-flags,
That whistled stiff and dry about the marge.
So strode he back slow to the wounded King.
Then spake King Arthur to Sir Bedivere:
"Hast thou perform'd my mission which I gave?
What is it thou hast seen, or what hast heard?"
And answer made the bold Sir Bedivere:
"I heard the ripple washing in the reeds,
And the wild water lapping on the crag."
To whom replied King Arthur, faint and pale:
"Thou hast betray'd thy nature and thy name,
Not rendering true answer, as beseem'd
Thy fealty, nor like a noble knight:
For surer sign had follow'd, either hand,
Or voice, or else a motion of the mere.
This is a shameful thing for men to lie.
Yet now, I charge thee, quickly go again
As thou art lief and dear, and do the thing
I bade thee, watch, and lightly bring me word."
Then went Sir Bedivere the second time
Across the ridge, and paced beside the mere,
Counting the dewy pebbles, fixed in thought;
But when he saw the wonder of the hilt,
How curiously and strangely chased, he smote
His palms together, and he cried aloud,
"And if indeed I cast the brand away,
Surely a precious thing, one worthy note,
Should thus be lost forever from the earth,
Which might have pleased the eyes of many men.
What good should follow this, if this were done?
What harm, undone? deep harm to disobey,
Seeing obedience is the bond of rule.
Were it well to obey then, if a king demand
An act unprofitable, against himself?
The King is sick, and knows not what he does.
What record, or what relic of my lord
Should be to aftertime, but empty breath
And rumours of a doubt? but were this kept,
Stored in some treasure-house of mighty kings,
Some one might show it at a joust of arms,
Saying, 'King Arthur's sword, Excalibur,
Wrought by the lonely maiden of the Lake;
Nine years she wrought it, sitting in the deeps
Upon the hidden bases of the hills.'
So might some old man speak in the aftertime
To all the people, winning reverence.
But now much honour and much fame were lost."
So spake he, clouded with his own conceit,
And hid Excalibur the second time,
And so strode back slow to the wounded King.
Then spoke King Arthur, breathing heavily:
"What is it thou hast seen, or what hast heard?"
And answer made the bold Sir Bedivere:
"I heard the water lapping on the crag,
And the long ripple washing in the reeds."
To whom replied King Arthur, much in wrath:
"Ah, miserable and unkind, untrue,
Unknightly, traitor-hearted! Woe is me!
Authority forgets a dying king,
Laid widow'd of the power in his eye
That bow'd the will. I see thee what thou art,
For thou, the latest-left of all my knights,
In whom should meet the offices of all,
Thou wouldst betray me for the precious hilt;
Either from lust of gold, or like a girl
Valuing the giddy pleasure of the eyes.
Yet, for a man may fail in duty twice,
And the third time may prosper, get thee hence:
But, if thou spare to fling Excalibur,
I will arise and slay thee with my hands."
Then quickly rose Sir Bedivere, and ran,
And, leaping down the ridges lightly, plunged
Among the bulrush-beds, and clutch'd the sword,
And strongly wheel'd and threw it. The great brand
Made lightnings in the splendour of the moon,
And flashing round and round, and whirl'd in an arch,
Shot like a streamer of the northern morn,
Seen where the moving isles of winter shock
By night, with noises of the northern sea.
So flash'd and fell the brand Excalibur:
But ere he dipt the surface, rose an arm
Clothed in white samite, mystic, wonderful,
And caught him by the hilt, and brandish'd him
Three times, and drew him under in the mere.
And lightly went the other to the King.
Then spoke King Arthur, drawing thicker breath:
"Now see I by thine eyes that this is done.
Speak out: what is it thou hast heard, or seen?"
And answer made the bold Sir Bedivere:
"Sir King, I closed mine eyelids, lest the gems
Should blind my purpose, for I never saw,
Nor shall see, here or elsewhere, till I die,
Not tho' I live three lives of mortal men,
So great a miracle as yonder hilt.
Then with both hands I flung him, wheeling him;
But when I look'd again, behold an arm,
Clothed in white samite, mystic, wonderful,
That caught him by the hilt, and brandish'd him
Three times, and drew him under in the mere."
And answer made King Arthur, breathing hard:
"My end draws nigh; 't is time that I were gone.
Make broad thy shoulders to receive my weight,
And bear me to the margin; yet I fear
My wound hath taken cold, and I shall die."
So saying, from the pavement he half rose,
Slowly, with pain, reclining on his arm,
And looking wistfully with wide blue eyes
As in a picture. Him Sir Bedivere
Remorsefully regarded thro' his tears,
And would have spoken, but he found not words,
Then took with care, and kneeling on one knee,
O'er both his shoulders drew the languid hands,
And rising bore him thro' the place of tombs.
But, as he walk'd, King Arthur panted hard,
Like one that feels a nightmare on his bed
When all the house is mute. So sigh'd the King
Muttering and murmuring at his ear, "Quick, quick!
I fear it is too late, and I shall die."
But the other swiftly strode from ridge to ridge,
Clothed with his breath, and looking, as he walk'd
Larger than human on the frozen hills.
He heard the deep behind him, and a cry
Before. His own thought drove him like a goad.
Dry clash'd his harness in the icy caves
And barren chasms, and all to left and right
The bare black cliff clang'd round him, as he based
His feet on juts of slippery crag that rang
Sharp-smitten with the dint of armed heels—
And on a sudden, lo! the level lake,
And the long glories of the winter moon.
Then saw they how there hove a dusky barge
Dark as a funeral scarf from stem to stern,
Beneath them; and descending they were ware
That all the decks were dense with stately forms
Black-stoled, black-hooded, like a dream—by these
Three Queens with crowns of gold—and from them rose
A cry that shiver'd to the tingling stars,
And, as it were one voice, an agony
Of lamentation, like a wind, that shrills
All night in a waste land, where no one comes,
Or hath come, since the making of the world.
Then murmur'd Arthur, "Place me in the barge,"
And to the barge they came. There those three Queens
Put forth their hands, and took the King, and wept.
But she that rose the tallest of them all
And fairest, laid his head upon her lap,
And loosed the shatter'd casque, and chafed his hands,
And call'd him by his name, complaining loud
And dropping bitter tears against his brow
Striped with dark blood: for all his face was white
And colourless, and like the wither'd moon
Smote by the fresh beam of the springing east;
And all his greaves and cuisses dash'd with drops
Of onset; and the light and lustrous curls—
That made his forehead like a rising sun
High from the daïs-throne—were parch'd with dust;
Or, clotted into points and hanging loose,
Mix'd with the knightly growth that fringed his lips.
So like a shatter'd column lay the King;
Not like that Arthur who, with lance in rest,
From spur to plume a star of tournament,
Shot thro' the lists at Camelot, and charged
Before the eyes of ladies and of kings.
Then loudly cried the bold Sir Bedivere:
"Ah! my Lord Arthur, whither shall I go?
Where shall I hide my forehead and my eyes?
For now I see the true old times are dead,
When every morning brought a noble chance,
And every chance brought out a noble knight.
Such times have been not since the light that led
The holy Elders with the gift of myrrh.
But now the whole ROUND TABLE is dissolved
Which was an image of the mighty world;
And I, the last, go forth companionless,
And the days darken round me, and the years,
Among new men, strange faces, other minds."
And slowly answer'd Arthur from the
barge:
"The old order changeth, yielding place to new,
And God fulfils Himself in many ways,
Lest one good custom should corrupt the world.
Comfort thyself: what comfort is in me?
I have lived my life, and that which I have done
May He within Himself make pure! but thou,
If thou shouldst never see my face again,
Pray for my soul. More things are wrought by prayer
Than this world dreams of. Wherefore, let thy voice
Rise like a fountain for me night and day.
For what are men better than sheep or goats
That nourish a blind life within the brain,
If, knowing God, they lift not hands of prayer
Both for themselves and those who call them friend?
For so the whole round earth is every way
Bound by gold chains about the feet of God.
But now farewell. I am going a long way
With these thou seëst—if indeed I go—
(For all my mind is clouded with a doubt)
To the island-valley of Avilion;
Where falls not hail, or rain, or any snow,
Nor ever wind blows loudly; but it lies
Deep-meadow'd, happy, fair with orchard-lawns
And bowery hollows crown'd with summer sea,
Where I will heal me of my grievous wound."
So said he, and the barge with oar and sail
Moved from the brink, like some full-breasted swan
That, fluting a wild carol ere her death,
Ruffles her pure cold plume, and takes the flood
With swarthy webs. Long stood Sir Bedivere
Revolving many memories, till the hull
Look'd one black dot against the verge of dawn,
And on the mere the wailing died away. |
|
Æнæхъæн бон æвирхъау хæст цыди
Цъæх денджызы был хæхты астæу фæзы.
Артур-паддзахы кадылмард æфсæдтæ
Бырстой, лæбурдтой, басгуыхтысты стайтæ.
Сæ хъазуатæн æвдисæн — Лайениссæ:
Йæ былгæрон мæрдон хуыстæй хуыссынц
Гуыппырсартæ. Сæ рухс дуне сыл батар.
Æрмæст ма баззад цагъды уæлдай — иу гуырд —
Æхсарджын хæстон Бедивер, кæддæр æй
Артур ыскодта йе 'фсадæн фæтæг.
Уый ауыдта йæ сау туджы мæцгæйæ
Йæ паддзахы, фæудаист, йæ цурмæ
Æрбазгъордта, йæ зонгуытыл æрхауди,
Зынтæй йæ систа йе 'ккоймæ. Зындис æм
Æввахсæй аргъуан — бахаста йæ уырдæм.
Уыд аргъуан афтид, чидæр æй фæкъахта,
Йæ пырхытæ дзуар астæрдыл лæууыд.
Æрхæндæг зæхмæ уазал арвæй касти
Цæлхыдзаг мæй, ыстъалытæ æрттывтой.
Артур-паддзах уæд Бедивермæ дзуры:
«Фыдæй-фыртмæ цы бонтæ уыд зæххыл,
Сæ кæуинагдæр, се 'лгъыстдæр — абон:
Мæ гуыппырсарты фидар цæдис фехæлд.
Æнусы кад, æнусы фидыц атад
Сæумæйы мигъау, бабын ис æмбойны.
Мæ хæстонтæ — æмбисондæн-иу хастой
Сæ хъару, се 'хсар — баисты мæрдвынæй.
Ысгуыхтытæн, хæстон ыстæртæн ныр
Æрцыд сæ кæрон, нал мысдзыстæм никæд
Нæ удуæлдай, уæззау тохтæ, нæ хъазуат.
Кæрæдзиуыл цы адæмы фæбастон,
Кæмæн уыдтæн уынаффæгæнæг, раздзог,
Мæрдтæм цæуын гъе уыдон къухæй. Мерлин
Ард бахордта, уыдзынæ та, дам, паддзах.
Сты хъуыддæгтæ Хуыцауы бар, табу йын.
Мæныл мæ хур æрныгуылы. Фæдæн
Мæлæтдзаг цæфтæ. Бонрухсмæ дæр, зонын,
Нæ ахæсдзынæн. Сæххæст-иу кæ ды
Мæ фæстаг фæдзæхст: ацы кард мæ намыс,
Мæ тохæмбал уыд; ахæсс-иу æй цадмæ.
Дæ зонгæ цад у. Иу хатт мæм йæ малæй
Ысзынди къух æд кард, æмæ йæм æз
Æвæстиатæй баленк кодтон, райстон
Экскалибур — æрвдурæй кард, æмбисонд.
Фæхæсс мын æй ныр уыцы цадмæ, фехс æй
Йæ тæккæ малмæ. Хабæрттæ-иу базон
Кæрæй-кæронмæ, стæй-иу мын сæ радзур».
Уæд афтæ зæгъы Бедивер: «Мæ паддзах,
Дзырд дын дæттын, куы сæххæст уа дæ фæдзæхст,
Уæд дæм фæстæмæ здæхдзынæн: дæ цæфтæ
Уæззау ысты. О, иунæгæй дын уадзæн
Нæй ницы хуызы! Тагъд уыдзынæн æз».
Цыд Бедивер къæдз-мæдз фæндагыл
коммæ,
Йæ къухы кард æхсидавау æрттывта,
Йæ фистоныл — налхъуыт-налмас, æргъæутæ,
Цæхæркалгæ. Нæ сæм лæууыди цæст.
Цыма куырм аци Бедивер сæ рухсмæ —
Æваст ныххызт йæ зæрдæмæ гуырысхо.
Йæ зонд фæкуыддæр: ахæм кард æвгъау у
Æппарынмæ... Æмæ йæ арф нымбæхста
Егъау къæйы бын. Разгъордта фæстæмæ.
Æмæ йæ паддзах бафарста: «Цы федтай,
Цы фехъуыстай? æнæгæдыйæ зæгъ».
Æфсон ыссардта Бедивер дæр: «Федтон:
Æнкъуыстой хъамыл уылæнты тæлмытæ,
Сæ дзæхст-иу фехъуыст байбынты къуырфытæй».
Артур-паддзахæн рафыхтис йæ маст:
«Æлгъаг цыдæр, куыд æрхастай дæ сæрмæ
Гадзрахат ми, сывæллонау мæ сайыс!
Кæм и, зæгъ-ма, дæ уæздандзинад, де 'фсарм!
О, худинаг! У амæлæт хуыздæр!..
Ныр мæм æрбайхъус, мауал кæ фæстиат,
Æнæдзырддагæй сæххæст кæ мæ фæдзæхст.
Мæ кард мын малмæ баппар æмæ кæс,
Цы 'рцæудзæн, уымæ. Уый фæстæ мын радзур,
Цы фехъуыстай, цытæ федтай. Уырны мæ.
Дыккаг хатт мæ нæ асайдзынæ. Цу!»
Æмæ та рараст Бедивер фæлмæстæй.
Ныххызт уырдыгмæ. Цадгæрæтты зилы
Сæргуыбырæй, уæнтæхъилæй. Йæ зæрдæ
Кæны уыхеры, утæхсæн ыл сагъуыд:
Куыд фæхицæн уа ахæм кардæй? Йе 'ндон —
Æрвдур-æрвызгъæр. Бафу йыл кæ 'рду,
Æмæ — фæдыууæ. Иннахæм йæ фистон.
Хъуытазхъуыр: калынц мæйрухсмæ тæмæнтæ
Зынаргъ дуртæ... «Ныххатыр кæ, мæ Хуыцау, —
Ныууынæргъыдта Бедивер цæф арсау. —
О дауджытæ, ныббарут мын сымах дæр.
Ысдзæгъæлтæ мæ паддзахæн йæ сæр,
Мæлæтдзаг цæф у, не 'мбары йæхи дæр
Йæ фыртæвдæй, æндæр куыд ис æппарæн
Нæртон хæзнайæн! Хъуамæ-иу æй фарнау
Дæтта йæ фыртмæ стыр диссагæн фыд.
Ай-гъай, æвгъау у сау хуыдымæн а кард,
Фæлтау æй арф ран бамбæхсон: рæхджы йæ
Нæ фæдон сисдзæн, кæстæртæн æппæлдзæн:
«Артур-паддзахæн ацы кард кæддæр
Цъæх цады буц чызг фараст азмæ скодта,
Йæ ном, йæ намыс арвы нæрдау ахъæр!»
Ныр уыцы намыс иу исдугмæ хъуамæ
Æрбадæлдзæх уа! Бахизæд Хуыцау!»
Дзырдта гъе афтæ Бедивер йæхицæн,
Æмæ нынкъард йæ сагъæстæй йæ зæрдæ.
Экскалибур та къæйты бын нымбæхста,
Йæхæдæг тагъд-тагъд рараст ис. Артуры
Хæстулæфтгæнгæ сæййæфта. Фæрсы йæ
Артур-паддзах: «Цы фехъуыстай, цы федтай?»
Фæдзырдта та йын Бедивер мæнгтæ:
«Æз фехъуыстон, цъæх уылæнтæ æппæрстой
Æмдзæхгæр къултæм цадæггай сæхи,
Æмæ-иу хъамыл барызти». «Æгъгъæд у! —
Мæстæй судзгæ ныууынæргъыдта паддзах. —
Бынтондæр де 'ууæнк бахордтай. Фæлывд дæ,
Уæйгæнæг дæ, æгъатыр дæ, тæппуд дæ!
Гуыппырсары ном фаджысмæ нывзылдтай.
О худинаг!.. Мæ ингæны къæсæрыл
Цытæ 'взарын! Мæ иунæг сæр фæсайраг...
Æнтъыснæг фæлм æрбахъуызы пъæззыйау
Мæ цæстытæм... Ныр базыдтон дæ хъавд,
Æнаккаг гуырд: æрхъуыди дæ хæзнатæ:
Сызгъæринтæ, зынаргъ дуртæ, налмастæ.
О, дзæгъæлы нæ нымдзаст дæ мæ кардæн
Йæ фистонмæ... Кæд афтæ у æцæг,
Кæд иблис дæ, уæд ацы къухтæй хъуамæ
Ныртæккæ дæу ныххурх кæнон!..»
Æваст
Сэр Бедивер фæгæпп ласта. Уырдыгмæ
Нызгъордта къæйтыл, фæзгъæртыл, фæныгъуылд
Бæрзонд хъамылы. Кард уæлиау систа,
Æркодта йæ æртæ зылды, ыстæй йæ
Йæ тых, йæ бонæй сау малмæ нынтъыхта.
Кард атахти, ныхситт ласта цъæхснагæй,
Цæхæртæ калдта арвæрттывды схъисау
Æмæ йæ фæстæ зиллæччытæ уагъта.
Цæстыныкъуылдмæ зилгæ уадау атахт
Экскалибур. Æнæнхъæлæджы малæй
Æнахуыр къух нывæфтыдтæ æрмкъухы
Фæзынд æмæ йæ фистонæй æрцахста
Æрдхæрæн кард, æртæ хатты йæ 'рзылдта
Æмæ фæдæлдон. Бедивер фæкуыддæр.
Фæкаст йæ фæстæ дистæгæнгæ бирæ
Æмæ фæстæмæ паддзахмæ æрбаздæхт.
Артур-паддзах тыхулæфтгæнгæ загъта:
«Дæ цæстæнгасæй базыдтон — мæ фæдзæхст
Æххæстгонд у. Цы федтай, уый мын радзур».
Уæд афтæ зæгъы Бедивер-гуыппырсар:
«Мæ цæстытæ ныцъцъынд кодтон — дæ кардæн
Йæ диссаг фистон ма уынон. Мæхиуыл
Тыхтæ-фыдтæй ныххæцыдтæн. Фæстагмæ
Фæтых мæ зонд мæ мондæгтыл. Ыстæй йæ
Мæ тых, мæ бонæй сау малмæ нывзылдтон.
Куы ракастæн, уæд ауыдтон æваст
Æнахуыр къух, нывæфтыдтæ æрмкъух ыл.
Æрдхæрæн кард йæ фистонæй æрцахста,
Æртæ хатты йæ 'рзылдта, стæй фæдæлдон».
Уæд Бедивермæ бадзуры Артур:
«Дæ уæхск æрбадар, цадмæ мæ ныххæсс».
Тыхтæ, амæлттæй рабадтис, йæ цонгыл
Æрæнцой кодта, зæдты нывтæм касти.
Йæ цæстыты — уæззау рис æмæ 'рхæндæг.
Лæууы йæ уæлхъус Бедивер æдзæмæй.
Бæргæ авæрид паддзахæн зæрдæтæ,
Фæлæ йæ хъуыр йæ цæссыгтæй ныхгæдта,
Æмæ нæ хауы иу дзырд дæр йæ дзыхæй.
Йæ уæрагыл æрæнцадис, Артурæн
Йæ уазал къухтыл арæхсгæ ныххæцыд
Æмæ йæ систа йе 'ккоймæ, ыслæууыд
Æмæ уæззаугай араст и, йæ фæндаг
Уыд уæлмæрдтыл. Æрхуымзæрдæйæ хылд.
Сæ фæйнæфарс — ингæнтæ 'мæ зæппæдзтæ.
Цыдысты афтæ. Рахызтысты фахсмæ,
Тæссаг къæйтæм. Артуры хæр-хæр хъуысти,
Цыма уыны æвирхъау фын йæ уаты,
Æххуысмæ сиды рафт-бафтгæнгæ — нæй,
Нæ зыны ничи. Бедиверы хъусы
Сæнттæ цæгъдæгау баулæфы: «Тагъддæр!
Æрæджы кæнæм! Тагъддæр, мæ хур, тагъддæр!»
Сэр Бедивер нæ ауæрды йæ тыхтыл,
Тындзы, лæгæрды уырдгуыты 'мæ хæрдты.
Бецау, йæхи дæр нал æмбары, бастад,
Йæ сурхид акалд, бандзыг ысты уæнгтæ.
Йæ хъустыл уайы сæрсæфæнæй марой,
Йæ разæй та — фæдисхъæртæ, цъæхахст.
Тæры йæ размæ иунæг хъуыды: тагъддæр!
Йæ хотыхты æндон зæллангæй кæмттæ
Ныццарауынц... Æваст æрбазынд цад дæр.
Тылди фыццагау цалхыдзаг мæй арвыл.
Цæст ахаста: æрбаленк кодта былмæ
Чырынæнгæс егъау чема, йæ хуыз —
Изæрмилтау. Сэр Бедивер дæр хъавгæ
Ныххызти былмæ. Сау пæлæзты адæм
Ызмæлыдысты чемайы. Сæ астæу —
Æртæ чызджы хæрзвæлыстæй, сæ сæртыл —
Къаролы худтæ. Райхъуыстис æрдиаг.
Зæрдæхалæн хъæр арвы къуырфмæ стахти.
Уынгæг мароймæ стъалытæ рызтысты,
Сæ талас тынтæ дзедзырæйттæ кодтой.
Уыд цады был мæрдтыбæстау æнтъыснæг.
Артур-паддзах сэр Бедивермæ дзуры:
«Хæсгæ мæ тагъддæр чемамæ!» Сæ къухтæ
Æрбаивæзтой ус-къаролтæ лæгмæ
Æмæ йæ байстой чемамæ дзыназгæ.
Сæ хæрзконддæр Артуры цур æрбадти,
Йæ уæрджытыл ын арæхстгай йæ сæр
Æрæвæрдта, йæ къухтæ йын йæ æрмтты
Ысхъарм кодта, ысдзырдта йæм йæ номæй
Рæвдаугæ, стæй йæ судзгæ цæссыг фемæхст
Æмæ йын нал уыд уромæн, ызгъордта
Цæхджын цæссыг цыхцырджытæй — Артурæн
Æрæхсадта йæ сау туджы æрхæмтæ.
Хуызыцъыртт нал и паддзахы, ныффæлурс,
Фæлидзы афтæ мæйы хуыз дæр бонæй.
Æмæ хуыссы æрвдзæф мæсыгау паддзах.
Йæ нæртон арммæ нал сисдзæн уæззау арц,
Йæ карды цæфтыл нал кæндзысты дис
Йæ тохæмбæлттæ, Хъазæн Быдыр сафтид.
У Камелот йæ нæргæ кадæй цух.
Ныббогътæ ласы Бедивер: «Мæ паддзах,
Цы фæуон æз, кæдæм хæссон мæ урс сæр?!
Уынын мæ цæстæй: намысы дуг амард.
Уый ахæм заман, ахæм æнус уыд,
Æмæ куы рантыст а дунемæ Йесо,
Нæма радтой уæдæй ардæм уæлæрвтæ
Хуыздæр æнус. Йæ алы бон дæр хаста
Нæ фыдыбæстæн амонд æмæ фарн.
Нæ уонæхсар Гуыппырсарты Цæдисыл
Йæ хур æрныгуылд. Баззадтæн йæ быныл
Хæрзиунæгæй. Æрдхорд, æфсымæр нал ис.
Кæмæн дзурон мæ риссæгтæ, мæ катай?
Мæ бонтæ — тар, æцæгæлон мын — дуне...»
Мынæг
хъæлæсæй бадзуры Артур:
«Зæххыл æнусмæ ницы и. Цæрæнуат,
Æгъдæуттæ, фæтк, æмгæрттæ уа, фæндæгтæ —
Æппæт дæр ивы. Иу фæлтæрæн иннæ
Дæтты йæ рад. О, не Скæнæг æвдисы
Йæ хъомыс алкæм. Иу уагыл куы цæуид
Зæххонты цард — мыггагыскъуыд фæуиккой.
О Бедивер, у удвидар. Хуыцау нæ
Кæд банымайа аккагыл — нæ тох
Нæ уыди, мæ хур, дзæгъæлы. Табу йын.
Дæ хæлары, дæ паддзахы тыххæй-иу
Ыскув йæ фæстæ, уадз æмæ ысрухс уа
Йæ мæрдтæмвæндаг. А дуне мæ фыны
Уындзынæн уым дæр. Азæлдзæн дæ хъæлæс
Фæлмæн фантанау бонæй уа, æхсæвæй.
Мах адæм ыстæм. Уарзонæй, рæдауæй
Æрдз радта махæн зонд æмæ æрхъуыды,
Цæмæй æбузн, æнæхæрзиуæг ма уæм.
Нæ мæрдты 'мæ нæхи тыххæй Хуыцаумæ
Куы нæуал кувæм, чи стæм уæд? Лæгсырдтæ?
Æгомыг фос? Лæсæгойтæ? æрдонгтæ?..
Ныр та хæрзæхсæв. У мæ фæндаг даргъ.
Ис ног æмбæлттæ: акæс-ма, нæ чема
Кæны æмызмæлд... Арф кæмттæ, дæлвæзтæ
Мæ цæрæнуат уыдзысты Аваллоны1.
Фæрныг сакъадах. Мит нæ уары уым,
Нæдæр къæвдатæ. Уад дæр дзы нæ ниуы.
Йæ лæнчыты зæлдаг кæрдæг фæйлауы.
Дзæнæт у уый. Æвдадзы хос — йæ дыргътæ,
Дзæбæх кæнынц фыднизтæ 'мæ хъæдгæмттæ.
Мæ хъизæмæрттæй фервæздзынæн уым:
Æхсидгæ суадон бандидздзæн мæ цæфтæ».
Æнцадгай анкъуыст ирд уылæнтыл чема.
Фыццагау тары азæлыди марой,
Цыма хæрзвидыц сау доныхъаз кодта
Уынгæгхъуырæй йæ адзалы хæдразмæ
Йæ фæстаг зарæг... Бедивер лæууыд
Æгуыппæгæй йæ мидбынаты, хатыд,
Куыд тагъди тугтæ зæрдæйы. Уæдмæ
Æрбацъæх бон. Ыстъæлфыйасæй чема
Зынд арвгæронæй. Судзгæ марой аскъуыд...
|
